Designer Ir. Maximiliaan Frederik (Max) Gunning ☺1895 †1972
Max Gunning werd geboren op 9 oktober 1895 te Zwolle, als achtste en jongste kind van prof. Dr. Jan Gunning en Cecilia van Eeghen. Hij stamt uit een academisch patriciërsgeslacht. Gunning woonde tot zijn afstuderen in 1922 als scheepsbouwkundig ingenieur in Delft en achtereenvolgens door zijn werk bij de Koninklijke Marine in Den Haag, Hellevoetsluis en Vlissingen. Tijdens zijn carrière klom hij op tot directeur (1935-1940) en vaste adviseur (1945-1960) van het ontwerpconsortium N.V. Nederlandse Verenigde Scheepsbouw-bureaux (NEVESBU) te Den Haag, dat voor de vier grootste scheepswerven in Nederland werkte. NEVESBU was in de kern zijn geesteskind.
In 1940, bij het uitbreken van de oorlog besloot hij via Portugal uit te wijken naar Engeland, hoogstwaarschijnlijk met hulp van de marine. Max Gunning werd gedurende de Tweede Wereldoorlog aangesteld als Hoofdingenieur bij het Nederlandse Ministerie van Marine, dat in Londen was gestationeerd. Hij was belast met de afbouw en reparatie van de in de haast overgevaren oorlogsschepen als onder meer de Hr. Ms. Heemskerk en Isaac Sweers. In 1942, op het dieptepunt van de oorlog, ontstond bij hem het lumineuze idee voor het ontwerp van een drie-cilinder vrachtonderzeeboot met een daardoor grotere laadcapaciteit, om daarmee minder risicovol dan via de beroemde Malta-konvooien, de geallieerden in Afrika van goederen te kunnen voorzien. De Britten meenden echter het Afrika-corps van de Duitse generaal Rommel binnen niet al te lange tijd te kunnen verslaan en lieten het plan varen, mede gezien de geplande bouwtijd van minimaal een jaar.
Max Gunning behoorde vele jaren tot de ‘frontrank’ van de Koninklijke Marine inzake de design van oorlogsschepen. Het naoorlogse ontwerp voor een nieuw model conventionele onderzeeboot van het 3-cylinder type, met een voor die tijd ongekende duikdiepte van max. 350 meter, staat op zijn naam. Hiervan zijn er tussen 1954 en 1966 vier gebouwd in de zogeheten Dolfijnklasse. Daarvan is alleen de onderzeeboot Hr. Ms. Tonijn bewaard gebleven. De Tonijn is ondergebracht in het Marine-museum te Den Helder, waar het tot op de dag van vandaag op de wal is te bezichtigen.
In 1946 hertrouwde Max Gunning in Engeland met Julie Scheltema. Gunning vestigde zich metterwoon als raadgevend ingenieur in Petersfield (Hampshire/Engeland) en zou daar tot zijn dood in 1972 blijven wonen. In de naoorlogse periode ging Max Gunning zich, naast zijn eigenlijke werk, serieuzer met het jachtdesign bezighouden. In 1947 liet hij – in eerste instantie voor zichzelf, maar ook als prototype bedoeld – het stalen zeiljacht Alcyone bouwen op de Valentijnwerf te Langeraar. Dit jacht zou de basis vormen voor vijf Gunning-klasses, te weten: Alcyone I (1948), Alcyone II (1957), Expanded Alcyone II (1959), Cormorant (1962) en de Alcyone III (calques 1968), die echter nooit in productie is genomen.
De centreboarders van Gunning staan bekend om hun degelijke, in principe eenvoudige, uiterst praktische en functionele architectuur. Zijn professionele achtergrond is hier mede debet aan. Ook de wederopbouwperiode speelt een rol. Het was de tijd van functionele ontwerpmethodes en snelle, efficiënte en daardoor relatief goedkope bouw. Max Gunning kan qua architectuur met rede worden gerekend tot de School van Rationele Modernisten.
Hij vond de Engelse elite (van nature wars van overdadigheid, luxe en franje) aan zijn zijde en zij waren het die de eerste Alcyone’s bij de Valentijnwerf lieten bouwen en daar later ongelooflijke zee -en oceaanreizen mee zouden maken.
- Retired Max Gunning in zijn werkkamer in Petersfield /Engeland
Foto-archief Anne Marie Scheltema
Gunning publiceerde in de periode tussen 1946 en 1967 over een aantal van zijn geliefde ontwerpen in Yachting Monthly. Deze reeks werd, na zijn overlijden op 13 februari 1972, afgesloten met een indrukwekkend in memoriam door Sir Percy Wyn-Harris (Alcyone I ‘Spurwing’) in de mei-editie 1972 van dit Britain’s best-loved cruising magazine.
De gedreven professional Max Gunning met zijn inventieve geest en constructieve gaven kan op grond van zijn omvangrijke maritieme ontwerp-nalatenschap met rede worden beschouwd als een belangrijk en ‘compleat designer’. In Holland heeft Gunning evenwel nooit die aandacht en waardering gekregen die hij op grond van zijn verdiensten en zijn design voor een wetenschappelijke en zeewaardige platbodem feitelijk verdiende. De Engelsen en Amerikanen daarentegen begrepen zijn designs en liepen er mee weg.
